Kluczowym pytaniem dla Inwestora planującego zamierzenie inwestycyjne jest konieczność udzielenia odpowiedzi na pytanie, czy wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji przedsięwzięcia wymagać będzie przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko. Należy zaznaczyć, że ocena oddziaływania na środowisko zawsze przeprowadzana jest w przypadku, gdy planowane zamierzenie inwestycyjne dotyczy zamierzenia inwestycyjnego mogącego zawsze znacząco oddziaływać na środowisko, bądź w przypadku innych przedsięwzięć, gdy przedsięwzięcie to może znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000, a nie jest związane z ochroną tego obszaru lub nie wynika z tej ochrony. W przypadku innych przedsięwzięć, a więc mogącego potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, jak i w przypadku oddziaływania na obszar Natura 2000, gdy obowiązki przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko zostały stwierdzone w ramach specjalnej procedury. Podstawowym dokumentem, który zostaje poddawany ocenie w pierwszej kolejności jest Karta Informacyjna Przedsięwzięcia, poddawana opiniowaniu, przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Krakowie, Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie właściwe według miejsca położenia planowanej inwestycji, właściwy miejscowo organ Państwowej Inspekcji Sanitarnej, oraz w przypadku spełnienia wymogów ustawowych organ właściwy dla wydania pozwolenia zintegrowanego. Warto podkreślić, iż w przypadku ryzyka niespełnienia celów wodnoprawnych, bądź położenia inwestycji na obszarze Natura 2000, wydawane jest odpowiednio przez Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie właściwy według miejsca położenia inwestycji, bądź Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Krakowie uzgodnienia, jako mocniejszej formy współdziałania organów.
Warto zaznaczyć, że co do zasady organ prowadzący postępowanie środowiskowe decyduje na podstawie wydanych opinii o potrzebie przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko, a w przypadku zajęcia stanowiska pozytywnego aktualizuje się po stronie Inwestora obowiązek przedłożenia raportu oddziaływania na środowisko, a także obowiązek przeprowadzenia przez organ procedury oceny oddziaływania na środowisko z uwzględnieniem społeczeństwa, istnienia uprawnień organizacji ekologicznych. Co do zasady obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko stwierdzany jest w srodze postanowienia, które podlega zaskarżeniu w formie zażalenia.
Organami właściwymi do wydania decyzji środowiskowej przykładowo są: a) Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska dla przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko, dróg, mostów kolejowych, napowietrznych linii energetycznych, instalacji przesyłu ropy naftowej, sztucznych zbiorników wodnych, przedsięwzięć realizowanych na terenach zamkniętych, przedsięwzięć realizowanych na terenach morskich, zmiany lasu niestanowiącego własności Skarbu Państwa na użytek rolny, elektrowni wiatrowych;
b) Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska – w zakresie budowy obiektu energetyki jądrowej, c) starosta – scalanie, wymiany lub podziału gruntów, d) Dyrektor Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych, w przypadku zmiany lasu stanowiącego własność Skarbu Państwa na użytek rolny, e) wójt, burmistrz, prezydent miasta w przypadku pozostałych przedsięwzięć.
Jak długo zajmie uzyskanie decyzji środowiskowej?
Zgodnie z postanowieniami ustawowymi należy wskazać, iż w przypadku opinii dotyczących potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko, winny one zostać wydane w terminie 14 dni od dnia otrzymania wniosku o wydanie opinii.
W przypadku stwierdzenia potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko wydawane jest w dalszej kolejności postanowienie, które winno zostać wydane w terminie 30 dni od daty wszczęcia postępowania. Przedmiotowe postanowienie o potrzebie przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko podlega zaskarżeniu, stąd złożenie zażalenia skutkować będzie wydłużeniem całego procesu. Jednakże w przypadku przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko organ prowadzący obowiązany jest określić termin i zakres raportu, jaki winien zostąc przedłożony. Zauważyć należy, że w przypadku, gdy inwestycja dotyczy terenów Natura 2000, to obowiązkiem organu jest określenie ściślejszego zakresu oddziaływania na środowisko.
Kontynuując powyższe należy wskazać, iż w ramach postępowania w przedmiocie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji inwestycji znajdują zastosowanie przepisy ustawy Kodeks postępowania administracyjnego, które stosuje się odpowiednio, a to jest z uwzględnieniem odstępstw wskazanych wyraźnie w postanowieniach ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko z dnia 3 października 2008 r.
Zaznaczyć należy, że z punktu widzenia specyfiki postępowań w zakresie uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji inwestycji należy zwrócić uwagę na następujące odmienności, zagadnienia:
a) stroną postępowania w przedmiocie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji inwestycji jest zgodnie z art. 74 ust. 3a ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko, podmiot któremu przysługuje prawo rzeczowe do nieruchomości znajdującej się na obszarze, na który oddziaływać będzie obiekt. Przez działki znajdujące się w obszarze oddziaływania rozumiane są: 1) działki przylegające bezpośrednio do działek, na których ma być realizowane przedsięwzięcie; 2) działki, na których w wyniku realizacji lub funkcjonowania przedsięwzięcia zostałyby przekroczone standardy jakości środowiska; 3) działki znajdujące się w zasięgu znaczącego oddziaływania przedsięwzięcia, które może wprowadzić ograniczenia w zagospodarowaniu nieruchomości, zgodnie z jej aktualnym przeznaczeniem.
b) przeprowadzenie oceny oddziaływania na środowisku skutkuje udziałem w procedurze administracyjnej organizacji ekologicznych, które powołując się na cele statutowe zgłoszą chęć uczestniczenia w określonym postępowaniu wymagającym udziału społeczeństwa, a w ramach tego postępowania takie organizacje występują na prawach stronny, pod warunkiem że prowadzą działalność statutową w zakresie ochrony środowiska lub przyrody przez minimum 12 miesięcy przed dniem wszczęcia postępowania. Organizacje ekologiczne uczestniczące w postępowaniu administracyjnym mają prawo wniesienia odwołania od decyzji wydanej w postępowaniu wymagającym udziału społeczeństwa, jeżeli jest to uzasadnione celami tej organizacji. Równocześnie organizacja ekologiczna ma prawo wniesienia skargi do sądu administracyjnego w postępowaniu wymagającym udziału społeczeństwa jeżeli jest to uzależnione celami statutowymi tej organizacji, podobnie jak to się ma w przypadku wniesienia odwołań również w przypadku, gdy nie brała udziału w określonym postępowaniu wymagającym udziału społeczeństwa.
Czym jest decyzja środowiskowa
Zgodnie z definicją ustawową decyzja środowiskowa określa środowiskowe uwarunkowania realizacji przedsięwzięcia. Ów akt administracyjny nazywany jest potocznie właśnie decyzją środowiskową, bądź DUŚ. Decyzja środowiskowa jest aktem administracyjnym, którego konieczność uzyskania wynika uprzednio z przepisów prawa, bądź owa potrzeba może ujawnić się w ramach procesu inwestycyjno-budowlanego. Co szczególnie ważne, postępowanie administracyjne w przedmiocie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji przedsięwzięcia ma odpowiedzieć na pytanie, czy inwestycja może zagrozić środowisku, oraz czy jest ona zgodna z określonymi parametrami i wymogami ochrony środowiska?
Jedynie na marginesie należy wskazać, iż wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji inwestycji następuje także przed dokonaniem zgłoszenia budowy, wykonywania robót budowlanych oraz zgłoszenia zmiany sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części. Jednocześnie należy pamiętać, iż nowe wprowadzone regulacje dotyczące ułatwień w realizacji inwestycji mieszkaniowych, bądź inwestycji towarzyszącej nie zwalniają z obowiązku uzyskania DUŚ.
Kiedy potrzebna jest decyzja środowiskowa?
Udzielając odpowiedzi na wskazane pytanie należy zwrócić uwagę, iż ustawodawca wprowadził w ramach obowiązujących przepisów dwa rodzaje przedsięwzięć, a mianowicie przedsięwzięcia mogące zawsze znacząco oddziaływać na środowisko, oraz przedsięwzięcia mogące potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko. Powyższe rozróżnienie jest o tyle istotne, iż w przypadku przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko uzyskanie decyzji środowiskowej jest obligatoryjne poprzedzone przeprowadzeniem procedury oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko. Natomiast w przypadku przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko przeprowadzenie oceny oddziaływania na środowisko jest fakultatywne. Co szczególnie istotne należy wskazać, że Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko określono następujące rodzaje przedsięwzięć:
a) mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko, wśród których przykładowo można wymienić: instalacje do wytwarzania produktów chemicznych przy zastosowaniu procesów biologicznych, elektrownie konwencjonalne, elektrociepłownie, instalacje do spalania paliw w celu wytwarzania energii elektrycznej lub cieplnej, o mocy nie mniejszej niż 300 MW, stacje elektroenergetyczne, lub linie napowietrzne o napięciu znamionowym nie mniejszym niż 220 kV, o długości nie mniejszej niż 15 km, instalacje do obróbki metali żelaznych, wydobywanie azbestu lub przetwarzanie azbestu lub produktów zawierających azbest, autostrady i drogi ekspresowe,
b) mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, wśród których przykładowo można wymienić: instalacje do brykietowania węgla kamiennego lub brunatnego, elektrownie wodne, stacje elektroenergetyczne lub linie napowietrzne o napięciu znamionowym nie mniejszym niż 110 kV, inne niż wymienione w pkt 1, instalacje do produkcji betonu, instalacje do produkcji mas bitumicznych, instalacje do przetwarzania celulozy, tartaki i stolarnie posiadające instalacje do impregnacji drewna lub o zdolności produkcyjnej nie mniejszej niż 10.000 m3, trasy narciarskie, trasy bobslejowe, wyciągi narciarskie, centra handlowe o określonych parametrach, punkty zbierania lub przetwarzania złomu, instalacje związane z unieszkodliwianiem zasolonych wód kopalnych, instalacje do uboju zwierząt, instalacje do pozyskiwania skrobi, cukrownie, browary lub słodownie, o zdolności produkcyjnej nie mniejszej niż 50 t na rok.
Finalizując informację dotyczącą decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji przedsięwzięcia należy wskazać, iż ów akt administracyjny konieczny jest w procesie inwestycyjno-budowlanym, gdyż jest to jedno z pierwszych rozstrzygnięć zmierzających do finalnej realizacji zamierzenia inwestycyjnego. Gwoli przykładu decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji przedsięwzięcia wydawana jest przed uzyskaniem: a) decyzji o pozwoleniu na budowę, decyzji o zatwierdzeniu projektu budowlanego, decyzji o pozwoleniu na wznowienie robót budowlanych, b) decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, c) decyzji określającej szczegółowe warunki wydobywania kopaliny, d) pozwolenia wodnoprawnego na regulację wód, pozwolenia wodnoprawnego na wykonywanie urządzeń wodnych, pozwolenia wodnoprawnego na wydobywania z wód kamienia, żwiru, piasku oraz innych materiałów, e) decyzji o zatwierdzaniu projektu scalania gruntów, wymiany gruntów,
f) decyzji o zmianie lasu na użytek rolny, g) zezwolenia na zbieranie odpadów, zezwolenia na przetwarzanie odpadów, zezwolenia na zbieranie i przetwarzanie odpadów.
Kiedy decyzja środowiskowa nie jest potrzebna?
Zgodnie z obowiązującymi regulacjami prawnymi wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji przedsięwzięcia nie następuje w przypadkach:
a) przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, których wyłącznym celem jest obronność i bezpieczeństwo państwa lub prowadzenie działań ratowniczych i zapewnienie bezpieczeństwa cywilnego w związku z przeciwdziałaniem lub usunięciem bezpośredniego zagrożenia dla ludności – istnieje obowiązek zgłoszenia tego faktu Regionalnemu Dyrektorowi Ochrony Środowiska, który może wnieść sprzeciw, co skutkuje koniecznością uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji przedsięwzięcia,
b) wymogu uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji przedsięwzięcia nie stosuje się gdy zezwolenie dotyczy odzysku do polegającego na przygotowaniu do ponownego użycia lub dotyczy ono drugiego lub kolejnego zezwolenia zrealizowanego nieulegającego zmianie.
